Anneler gününü ilk kutlamam ilkokulun sonlarına denk gelir, avaz avaz ne alınması gerektiğini gözlerin içine parmak sokan ticaret erbabının altın yumurtayı yumurtlayan tavuğu henüz keşfetmediği puslu yıllardı. Önce; günün anneler için neden kutlandığını çevre konuşmalarına anlam yükleyerek keşfettim, her ne kadar her gün yanında olduğum anneme, neden önümüzdeki Pazar günü ona bir kez daha annem olduğunu söylemek aklıma yatmamış olsa da. Çocukların konuşmalarından anladığım, bu özel gün için öncelikle içinde bir hediye olan paketin gereği idi. Evin ayın son on gününün mali namusunu her zaman kurtaran birikmiş harçlıkların güvencesiyle bu ön koşul o kadar güç gelmese de yolunu, yordamını bilemedikierimin içinde en büyük sorun “nereden, ne alınır ?”dı. Sora sora Bağdatcasına onu da sonunda öğrenmiştim. Alınabilecekler arasından bir kısmının satıldığı; mahallede “Fevziye” adlı, sokağın aşağısındaki muhtarın karşısındaki bu küçücük dükkan aklıma gelivermişti, kimi zaman annemle birlikte gidip; iğne, iplik, çorap aldığımız. Sahibi, sanırım emekli bir biçki dikiş öğretmeni olan Fevziye Hanımdı. İri yapılı, kızıl uzun saçlı, kalın ama ağır konuşan kibar bir kadındı. Vitrininde, cama dayanmış dantel, işlemeli örtüler bulunurdu. Son gün önünden bir deneme geçişi yaptığımda gördüğüm oydu ki, vitrindeki fiyatlar bilye kutusundaki bozukluklarla halledilebilecek kadar basit gözüküyordu. Ancak birden, kasanın son aile maliyesine aktarılmasının üzerinden uzun süre geçmemiş olduğu aklıma geldi. Zira; her ay silbaştan yapılarak yeniden beş kuruşlar on kuruşların yanında saf tutardı. O an aklımdan vitrindeki etiketleri ezberlemeye başladım, bilye kutusu kasamdakilerin tahmini sınırdaki tutarı karşılayıp karşılamayacağı endişesini çekerek. Her ne kadar bu ay ki yapacağım virman, ödeyeceğim bedel düşüklüğünde olacağı ufukta gözükmüşse de. Yaşına göre kaşları endişeyle havaya kalkmış çocuk görüntüsünü suratımdan silebilmek için koşturarak eve gittim. Doğruca yatağımın altındaki çift gözlü, üstten kapaklı misket kutusunu divan örtüsünü havaya kaldırıp nemli karanlıktan kurtararak kucağıma aldım. Gomalaklı ahşap kapağını tedirginliğimin gölgesinde açtım. Her birine ayrı dünyalar saklanmış renkli misketleri avuçlayarak dağılmalarına izin vermeksizin halının üzerine koymaya başladım. Hazne yarıdan aşağıya indiğinde misketlerle birlikte avucuma madeni bozukluklar da gelmeye başladı. Kahverengi dibi gözüktüğünde kutuyu halının üzerine dayayarak ters çevirip boşalttım. Yanyana kümelenmiş misketleri parmaklarımla araladıkça Ali Baba’nın çil çil hazinesi altından gözükmeye başlamıştı. Tümü metal bozukluklardan oluşmuş sandukalı hazinemden ayıkladıklarımı yan tarafımda öbekledikten sonra, avuçlayarak halının üzerine ata ata saydım. Bunca yıl geçtiğinden, ne kadar çıkmıştı bilemiyorum ama hatırladığım, vitrindeki fiyatlara ulaşamamış olduğumdu. Yeniden saydım... durumun değişmediği ve değişmeyeceği gün gibi aşikardı. Yeniden ayakkabılarımı kapının önünde giyip soluğu “Fevziye”de aldım. Demirden yapılmış camlı kapısının ispanyoletini bastırıp ittirerek içeri girdiğimde; Fevziye Hanım, dudağına konmuş bir tebessümle elinden hiç düşürmediği, dumanı tüten filtresiz "Yenice" sigarasını önündeki kül tablasına iliştirerek tezgahın arkasındaki oturduğu iskemleden yavaşça kalktı.
“Hoş geldiin bakalım. Dur ben söyleyeyim; anneler günü için annene hediye almaya geldin.”
Niyetimin ne olduğunu anladığına şaşırmıştım ama sevinmiştim de.
“Ne almak istiyorsun bakalıım ?”
“Çok şey almak istiyorum ama param neye yeter, onu bilmiyorum ?”
“Ne kadar harçlık biriktirdin ?”
“... lira...”
“Hımm... şunlar var...” diyerek oldum olası sevemediğim dantel örtü çeşitlerini çıkardı önümdeki cam tezgahın üzerine. Halbuki benim aklım camın altında parıldayan kolye, küpelerdeydi.
“Bunlar ne kadar ?” diyerek camın altındakileri ürkek işaret parmağımla gösterdim.
“Onlara yetmez... öyle diyeyim...”
“Çok mu pahalı ?”
“Diil... ... lira (birikmişlerin 1,5 katı)”
Çökmüş omuzlarla sırtımı tam dönerken birden çark edip;
“Kalanı ben kısa sürede biriktirebilirim. Ama bugün değil... Biriktirince versem ?”
“... Tamam... tamam... Ben de biraz ikram yaparım.” diyerek maviye boyanmış cam kolyeye elini uzattı. Telaşla;
“Ama para şimdi yanımda değil...”
“O zaman paranı getirdiğinde hallederiz... mesela yarın”
Teşekkür edip dükkandan ayrılırken o yaşta vadeli satışa tanıklık değil bizzat taraf oluyor ve bu borcun bana; kaç gün, hangi tenefüslerde kaç simit ya da gazoz perhiziyle toplayabileceğimin ince hesaplarını yaptırıyordu. O gece erken yattım. Ertesi günün; kutlanacak anneler gününün ne menem olduğunu ilk kez tadacağımın garip tedirginliğinde uykuya daldım.
Sabah; küçük adamın, küçük suratının karışıklığını fark etmiş olacak ki;
“Al sana, harçlık yaparsın, bugün Pazar gezer tozarsın” diye elime tutuşturduğu paralar o kadar soğuk gelmişti ki. Anladığını anlamış olsam da nasıl anladığına bir türlü anlam verememiştim. Anlamıştı; bir çocuğun annesi için bir şeyler yapamamasının nafile çırpınışlarının tutuşturacağı yangını... belli ki, yüreği kaldırmamıştı. Arkasına basılmış ayakkabılarla fırtına gibi girdim dükkandan içeri. İki kadın müşteri mırıltılarla tezgah üzerinde bir şeyler seçiyordu. İçim gidiyor, “ya benimkini seçerlerse” diye. İnce boynumu kadınların arasından bir o yana bir bu yana uzatıyorum, yürek Selanik. O da ne, benim ki yok. Sanki dünyam başıma yıkılıyor. Fevziye Hanım, aynı yavaşlıkta elini kaldırıp yana geçmemi işaret ederek;
“Evladım, sen şöyle kenarda bekle. Hanımefendilerle işim bitince seninle ilgileneceğim” dese de, kaşımın gözümün atışıyla her gözgöze gelişimizde tebessümle karşılık veriyor. Kadınların arkasından elimle “benimkisinin tezgahta olmadığını” titrek hareketlerle işaret ediyorum. O eliyle havayı yere bastırırcasına tamam diyor, ama gel bir de bunu bana anlat o an. Sonunda yavaşça küçük tezgahın ardından kıvrılıp yanıma geliyor, perdelediği bir eliyle kulağıma eğilerek fısıldıyor;
“Merak etme, seninkini ben sakladım”
Ancak; müşteriler tedirgin olup sorunun ne olduğunu sorduklarında, kısık sesle benim duyamadığım konuşmalar geçiyor aralarında. Kadınlar bana dönüp gülüyorlar;
“Ne aldın annene bakalım, bize de göster” dediklerinde Fevziye Hanım tezgahın ardındaki küçük çekmeceyi çekip zincirinden yavaşça havalandırdığı kolyeyi kadınlara gösterirken;
“Oooo... En iyisi; siz küçük beyi daha fazla bekletmeyin, hem biz de diğer çeşitlere bakma fırsatından yararlanırız” dediklerinde, Fevziye Hanım çekmeceden parlak küçük bir paket kağıdı çıkarıyor. İtinayla sararak paketliyor, üzerine de küçük bir kurdele parçası yapıştırıp bir de fiyonk atıyor ve bana uzatıyor. Bu sırada ben de kumbara soygunu gerçekleştirmişcesine cebimden çıkardığım bozulukları cam tezgaha şıngırdata tıngırdata boşaltıyorum.
“Ücreti tamam” diye elimi bozukluk tepesine koyuyorum. Fevziye Hanım şaşkın bir gülücük atıyor;
“Yardım mı aldın ?”
“Hayır, harçlığımı”
“Ama bugün Pazar, okul tatıl ?”
“Annem verdi...”
Yüzünde, anne olmanın deneyimiyle tarifsiz bir gülümseme beliriyor. Avucumun içinde kelebek taşırcasına dükkandan ok gibi fırlayıp soluğu az ötedeki ekmek fırınında alıyorum. Dönüşte de gazete demetini sıcak somunların etrafına dolayıp koltuğum altına sıkıştırarak evin yolunu tutuyorum. Kapıyı çalıyorum, gülerek açıyor kapıyı. Parıltısından o gün yine elalaşan gözleriyle gazete dolanmış ekmekleri alıyor elimden. Onun elinden de babam, alıp kahvaltı sofrasına doğru yürüyüp giderken, hala kapının dışında durduğumun farkına varıyorum.
“İçeri gelmeyecek misin ?”
Şaşkınlığımı üzerimden atmaya çabalayarak bana söylenenleri hatırlamaya çabalayıp, çatlamış sabah sesiyle;
“Anneler günün kutlu olsun” deyiveriyorum.
Ancak hiç de anlatıldığı kadar çok mutlu olmadığımı hissetsem de onun yüzünün aydınlandığını gördüğümde içim kıpırdıyor.
“Yoksa yoksa bana bir şey mi aldın ?... teşekkür ederim” derken iki avucumun arasındaki parıldayan o küçük paketi alıyor ve burnumu döşüne dayayarak sarılıveriyor... kocaman... iki yanağımda öpücüklerinin sesi... bir eliyle omuzumdan sarılarak sofraya doğru götürüyor.
“Bakın oğlum ne almış bana ?”
“Ne aldın ? O ne ? Hediye mi ? Ne hediyesi ? Niye ki ? ”
Babamın farklı yüz renginden önceleri yaptığımın pek de iyi olamadığı yargısına varsam da evin numunesi olmamın ezikliğini yaşadıklarını hissettikçe biraz utangaç ama gururlu bakışlar istemeden gözlerime oturuyor. Ve en son;
“Neyse, oğlan yine bizim açığımızı kapattı.” diyen buruk sesi çayın demi tüten sofrada kayboluyor.
Bugünse aklıma annemin doğum gününü hiç kutlamayışımız geldi, zıpkın gibi dikildi karşıma. Doğum tarihi gündeme her oturduğunda, ekinlerin biçilip biçilmediği tartışmasından öte gidememişti. Bu nefret ettiğim mevsim tartışması yüzünden onca yıl hep güme gitmişti doğduğu gün, olanca sıkıntıya inat kendini iyi hissettirecek bir günü icat etmek de yıllarca hiçbirimizin aklının ucuna bile gelmemişti ve bu nedenle ona “iyi ki doğdun” şarkısını hiç söylememiştim, Doğum günü niyetine bir şeyler yapmamış olmam omuzlarıma kahreden ağırlığıyla oturmuş olsa da şu an.
Kısaca; şimdilerde hiç doğmamış Annemin ancak ölümgününü yad ediyorum, her ne kadar öldüğünde, açılan incik boncuk kutusunda o mavi boyaları yer yer dökülmüş cam kolyenin boylu boyuna yattığına şahit olsam da.
Yine sen haklı çıktın İsa Çavuş (dedem), şimdilerde her aklıma düştüğünde utanmadan ağlıyorum, yaşımın umursamazlığında.
“Doğum günün kutlu olsun Aney”
Sevgilerimle...
ahb
not: Diğer yazılarıma, yandaki GÜNCELERİN TÜMÜ bölümünden yıllık/aylık/tek tek ulaşabilirsiniz.
